Βότανα: Όλα για τα οφέλη τους

Η φύση αποτελεί το μεγαλύτερο φαρμακείο. Η χλωρίδα κρύβει τα μυστικά της πιο λαμπρής ομορφιάς και υγείας, προτείνοντας για κάθε πρόβλημα την άριστη δυνατή λύση. Οι άνθρωποι παλιά έλεγχαν το πεπρωμένο τους με φυτικά μέσα. Πολλά βότανα καταπραΰνουν τον πόνο, θεραπεύουν ασθένειες ή βοηθούν στην προφύλαξη αυτών, κάποια αρωματίζουν ή δίνουν χρώμα σε φαγητά και ποτά, άλλα ξορκίζουν το κακό, διώχνουν το θάνατο κι φέρνουν τύχη, ευημερία και ευγονία. 

Στο πέρασμα των χρόνων ο άνθρωπος άρχισε να ξεχνά τις θεραπείες της φύσης και προτίμησε να στρέψει το ενδιαφέρον του στα κατασκευάσματα των χημικών εργαστηρίων. Η φύση όμως παίρνει τη ρεβάνς καθώς ανακαλύπτουμε ξανά λίγο - λίγο της ευεργετικές ιδιότητες των φυτών. Διαβάστε τα όλα παρακάτω:

Το αφέψημα δεντρολίβανου χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του βήχα και του κρυολογήματος. Επίσης χρησιμοποιείται για την τόνωση και τη διέγερση της λειτουργίας του εγκεφάλου, για την κατάθλιψη, την αϋπνία, την ένταση, το άγχος. Για εξωτερική χρήση το αιθέριο έλαιο, χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ρευματικών και αρθριτικών πόνων αλλά και των νευραλγιών κάθε φύσεως για απαλό μασάζ στα σημεία που πάσχουν.

Το αφέψημα των δαφνόφυλλων βοηθάει να διαλυθούν τα άλατα του οργανισμού. Η δάφνη έχει αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και καταπραϋντικές ιδιότητες από τα φύλλα και τους καρπούς της. Λειτουργεί ως αναλγητικό μετά τον τοκετό, σε διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και για πλύσεις της κεφαλής. Βοηθά σε παθήσεις της κύστης και της μήτρας, τους λιωμένους καρπούς της στο άσθμά και στη φυματίωση και το χυμό τους σε περιπτώσεις βαρηκοΐας και κόπωσης. Χρησιμοποιείται επίσης για να τονώσουν τα μαλλιά αλλά και να σκουραίνουν το χρώμα τους (και των βλεφαρίδων) βράζοντας μαζί φύλλα δάφνης και καρυδιάς. 

Το φασκόμηλο είναι ένα βότανο προικισμένο με πολλές θεραπευτικές ουσίες και ιδιότητες, ιδιαιτέρως χρήσιμες στην ιατρική, όπως αντιβακτηριδιακές, αντισηπτικές, καρδιοτονωτικές, σπασμολυτικές και αντιδιαβητικές. Η δε δράση του κατά του διαβήτη έκανε ορισμένους να δηλώσουν ότι, το φασκόμηλο είναι το φάρμακο για όλες τις ασθένειες. Το αφέψημα φασκόμηλου τονώνει το τριχωτό του κεφαλιού, ενώ το αιθέριο έλαιο του χρησιμοποιήθηκε ως δραστικό παυσίπονο σε πονόδοντο, ως αρωματικό για την κακοσμία της αναπνοής, κατά των πληγών του στόματος και για τη θεραπεία της αμυγδαλίτιδας.

Η λεβάντα ρυθμίζει την ταχυπαλμία και βοηθά το βραχνιασμένο λαιμό, ενώ ένα αφέψημα λεβάντας θα σε βοηθήσει σε περίπτωση αϋπνίας. Τα φύλλα της λεβάντας περιέχουν ένα αιθέριο έλαιο, που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και για τη θεραπεία νευρασθενειών. Έχει αντισηπτικές καιαντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και χρησιμοποιείται στην επούλωση τραυμάτων.Το εκχύλισμα της λεβάντας πιστεύεται ότι καταπραΰνει τα τσιμπήματα των εντόμων, τα εγκαύματα και τους πονοκέφαλους. Θεωρείται από τα κορυφαία αιθέρια έλαια και είναι αναμφίβολα από τα πιο ακίνδυνα.

Το χαμομήλι έχει δεκάδες θεραπευτικές ιδιότητες. Αντιπυρετικό, εμμηναγωγικό, αντισπασμωδικό, ανακουφίζει τις φλεγμονές, τα εκζέματα, τις αναφυλαξίες, την κυστίτιδα, τη χρόνια γαστρίτιδα, ηρεμεί όσους νιώθουν συναισθηματικά φορτισμένοι και άλλα πολλά. Ο πιο δημοφιλής τρόπος κατανάλωσης του χαμομηλιού είναι η δημιουργία αφεψήματος από τα αποξηραμένα άνθη του, στο οποίο, μάλιστα, μπορούμε να προσθέσουμε και λίγο μέλι. Εκτός αυτού, όμως, μπορείτε να το βρείτε και σε κάψουλες, ταμπλέτες, κρέμες για τοπική χρήση, διάφορα εκχυλίσματα, αλοιφές κλπ.


Ο μαϊντανός έχει τονωτικές, διεγερτικές, ορεκτικές, ανακουφιστικές και καθαρτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται κυρίως σαν διουρητικό. Έχει εξαιρετικές αντισηπτικές ιδιότητες, δυναμώνει γενικά το ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχύει τη νεφρική λειτουργία με μία ήπια διουρητική δράση, "καθαρίζοντας" το αίμα. Είναι επίσης ένα εξαιρετικό χωνευτικό, έχει υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα μετάλλων, κυρίως κάλιο και σε προβιταμίνη Α. 

Η λουίζα βοηθάει το μεταβολισμό, είναι βότανο τονωτικό και σπασμολυτικό, ενώ κάνει καλό και στις στομαχικές διαταραχές. Είναι ιδανικό για αδυνάτισμα και το ρόφημα από λουίζα καταπολεμά τη ναυτία. Σαν αφέψημα βοηθά στο διαβήτη, στα έλκη, στα τραύματα. Επίσης και ο μάραθος είναι εξαιρετικός για δίαιτες αδυνατίσματος γιατί είναι διουρητικό, αλλά επιταχύνει και την πέψη των λιπαρών τροφών. Τέλος το αιθέριο έλαιο της λουίζας (λίγες μόνο σταγόνες πάνω σε ένα βαμβάκι), βοηθά τις πληγές να επουλωθούν και τους μώλωπες να υποχωρήσουν. Όμως μην το παρακάνετε, γιατί η λουίζα έχει ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε καμφορά και μπορεί να σάς φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η αχιλλαία χρησιμοποιείται για διαταραχές στην εμμηνόπαυση & σπασμούς της μήτρας, κρυολογήματα, καθαρίζει το αίμα, βοηθάει στην ακμή, το άσθμα, κολίτιδα, αρθριτικά, πόνους περιόδου και ρευματισμούς. Ανακουφίζει τις ανωμαλίες στην κυκλοφορία του αίματος, γι’ αυτό χρησιμοποιείται σε κιρσούς και φλεβίτιδες. Κάνει καλό στο λιπαρό δέρμα και το καθαρίζει σε βάθος, θεραπεύει πολλές δερματοπάθειες όπως ακμή, έρπη, φλεγμονές δέρματος, φαγούρα κα.

Συνηθισμένες μορφές θεραπευτικών βοτάνων

Έγχυμα (Εκχύλισμα)
Το έκχυμα είναι ένας απλός τρόπος εξαγωγής των ενεργών συστατικών των βοτάνων μέσω του ζεστού νερού. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για να εξάγουμε τα πτητικά συστατικά των αποξηραμένων ή πράσινων εναέριων μερών των βοτάνων όπως είναι τα λουλούδια και τα φύλλα. Βάζουμε το βότανο στο νερό πριν βράσει και το αφήνουμε σκεπασμένο μ΄ ένα καπάκι για 5-10 λεπτά. Επειδή το βραστό νερό διασκορπίζει τα πολύτιμα πτητικά έλαια των βοτάνων στον ατμό μην τα αφήνετε να βράσουν.

Αφέψημα
Οι ρίζες, οι φλοιοί και τα φρούτα που είναι παχύτερα και λιγότερο διαπερατά από τα εναέρια μέρη των φαρμακευτικών φυτών, δεν απελευθερώνουν τα ενεργά τους συστατικά με την απλή έγχυση. Αυτά τα μέρη είναι απαραίτητο να σιγοβραστούν ώστε να εξαχθούν. Το σκληρό βότανο πρέπει να κοπεί σε μικρότερα κομμάτια. Προκειμένου να μην χαθούν τα πτητικά συστατικά, τοποθετούμε ενα καπάκι πάνω στο μπρίκι. Αφήνουμε να σιγοβράσει για μια ώρα περίπου, μέχρι ο όγκος του να μειωθεί κατά το ένα τρίτο. Αφού καταπέσουν και διαχωρισθεί το στερεό από το υγρό, το πίνουμε ζεστό ή κρύο.

Βάμμα
Τα περισσότερα από τα πτητικά συστατικά των φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων είναι διαλυτά στην αλκοόλη. Με την εμβάπτιση ξηρών ή φρέσκων μερών του φυτού στην αλκοόλη, τα ενεργά συστατικά εξάγονται εύκολα σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν αυτές της έγχυσης και του αφεψήματος. Τα υψηλά συμπηκνωμένα διαλύματα που θα κρατήσουν για ένα ή δύο χρόνια είναι ένας βολικός τρόπος να αποθηκεύσουμε και να χρησιμοποιήσουμε τα φαρμακευτικά συστατικά των φυτών.

Σιρόπι
Με σκοπό να συγκαλύψουμε κάποια γεύση που δεν μας αρέσει - ιδίως στα παιδιά- το έγχυμα ή το αφέψημα μπορεί να αναμειχθεί με μέλι. Τα συρόπια συνδυάζουν την κατευναστική επίδραση του μελιού με τις φαρμακευτικές ιδιότητες των εγχυμάτων ή αφεψημάτων καταλήγοντας σε επιπρόσθετα οφέλη ιδίως για την αντιμετώπιση κρυολογήματος και πονόλαιμου.
Ανακατέψτε 500ml εγχύματος ή αφεψήματος με 500γρ. μέλι. Αφού κρυώσει βάλτε το σε σκούρο μπουκάλι και κλείστε το με φελλό (επειδή γίνονται ζυμώσεις στα συρόπια και τα μπουκάλια με βιδωτό πώμα μπορεί να εκραγούν ο φελλός είναι σημαντικός).

Αιθέρια έλαια
Αιθέριο έλαιο είναι ένα υγρό απεσταγμένο (συνήθως με νερό ή ατμό) από τα φύλλα, τους μίσχους, τα λουλούδια, τους φλοιούς, τις ρίζες, ή άλλα συστατικά του φυτού. Τα αιθέρια έλαια περιέχουν το απόσταγμα των φυτών από τα οποία εξάχθηκαν. Περιέχουν υψηλό ποσοστό συγκέντρωσης της ουσίας του φυτού και έτσι χρειάζεται να χρησιμοποιούμε μικρή ποσότητα απ΄ αυτά. Τα αιθέρια έλαια δεν είναι τα ίδια με τα αρώματα. Τα αιθέρια έλαια εξάγονται από τα φυτά, ενώ τα αρώματα είναι χημικώς κατασκευασμένα ή περιέχουν χημικά συστατικά και δεν προσφέρουν τα θεραπευτικά οφέλη που προσφέρουν τα αιθέρια έλαια.
Η χημική σύνθεση και το άρωμα των αιθέριων ελαίων μάς προσφέρει πολύτιμα ψυχολογικά και ψυχικά οφέλη. Αυτά τα οφέλη επιτυγχάνονται με τις εισπνοές και με την εφαρμογή του αραιωμένου αιθέριου ελαίου στο σώμα. Τα χρησιμοποιούμε αραιωμένα (μόνο λίγες σταγόνες) σε φυτικά έλαια (αμυγδαλέλαιο, ηλιέλαιο, ελαιόλαδο, κ.α.) και κατόπιν εφαρμόζουμε αυτό το μείγμα στο δέρμα για απορρόφηση. Η βαθειά εισπνοή των αιθέριων ελαίων προσφέρει επίσης θεραπευτικά οφέλη καθώς το έλαιο εισέρχεται στους πνεύμονες και απορροφάται από το αίμα.
Τα αιθέρια έλαια ποικίλουν στην τιμή και στην ποιότητα. Αυτό επηρρεάζεται από την σπανιότητα του φυτού, την χώρα και τις συνθήκες στις οποίες το φυτό μεγαλώνει, τα ποιοτικά πρότυπα της απόσταξης και από το πόσο έλαιο εξάγεται από το φυτό.